Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, w trybie art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami

Wydział prowadzący postępowanie administracyjne:

Wydział Gospodarki Nieruchomościami
Starostwo Powiatowe w Ostrowie Wielkopolskim
Al. Powstańców Wielkopolskich 16, 63-400 Ostrów Wielkopolski
poziom II, pokój nr 217, tel. 62 737 84 53
od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 – 15:00

Sposób składania dokumentów:

• Elektroniczna Skrzynka Podawcza ePUAP: /9mq2h9ht1m/SkrytkaESP
• osobiście - Biuro Podawcze poziom I budynku
• za pośrednictwem poczty na adres:

Starostwo Powiatowe w Ostrowie Wielkopolskim
Wydział Gospodarki Nieruchomościami
Al. Powstańców Wielkopolskich 16
63-400 Ostrów Wielkopolski

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2023 r., poz. 344 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r., poz. 572)

Inwestor, by móc zastosować art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami,  zobowiązany jest do łącznego spełnienia następujących przesłanek:

1. inwestycja musi być inwestycją liniową (ustawa wymienia: ciągi drenażowe, przewody i urządzenia służące do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzenia łączności publicznej i sygnalizacji, a także inne podziemne, naziemne lub nadziemne obiekty i urządzenia niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń), przy czym inwestycja zawiera się w katalogu czynności: budowa, rozbudowa, przebudowa związana ze zmianą parametrów technicznych inwestycji,
2. inwestycja musi być inwestycją celu publicznego określonego w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami i musi być zgodna z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,
3. inwestor musi udokumentować, że przeprowadził rokowania, które:
   • przeprowadzone z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym zakończyły się wynikiem negatywnym,
   • nie mogły być przeprowadzone z uwagi na nieuregulowany stan prawny nieruchomości.

Wymagane dokumenty:

1. kompletny wniosek o ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości (treść wniosku począwszy od jego tytułu, uzasadnienia, przywołanych przepisów i skończywszy na załącznikach powinny być ze sobą spójne w zakresie opisywanego stanu faktycznego i prawnego),
2. oryginał aktualnego pełnomocnictwa/upoważnienia do reprezentowania inwestora,
3. oryginały bądź poświadczone za zgodność z oryginałem przez uprawnioną do tego osobę kopie dokumentów z przebiegu rokowań,
4. oryginał wypisu i wyrysu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku oryginał bądź poświadczona za zgodność z oryginałem przez uprawnioną do tego osobę kopia decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego obejmującego przedmiotową inwestycję wraz z nadaną klauzulą ostateczności,
5. zaświadczenie o zgodności planowanej inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego – jeżeli dla przedmiotowego obszaru obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
6. mapa zagospodarowania terenu z wrysowanym planowanym przebiegiem projektowanej inwestycji, zaznaczonym obszarem ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i jednoznacznie określoną powierzchnią ograniczenia,
7. dokumenty przedstawiające stan prawny nieruchomości (np. odpis z księgi wieczystej/zbioru danych – jeżeli z wypisu z rejestru gruntów wynika, że są prowadzone dla danej nieruchomości lub w przypadku braku ww. dokumentów – zaświadczenie właściwego sądu potwierdzające, że nieruchomość nie ma założonej księgi wieczystej ani zbioru danych lub protokół badania stanu prawnego nieruchomości wykonany przez geodetę uprawnionego), odpis aktu zgonu właściciela.

UWAGA: Brak danych dotyczących numeru księgi wieczystej w bazie EGiB nie jest tożsamy z tym, że dla danej nieruchomości nie jest prowadzona księga wieczysta. A zatem brak danych w EGiB nie stanowi dowodu, że nieruchomość ma nieuregulowany stan prawny. W takim przypadku na inwestorze ciąży obowiązek ustalenia stanu prawnego nieruchomości.

Niejednorodny stan prawny działki wykazany w EGiB nie jest jednoznaczny z tym, że działka posiada nieuregulowany stan prawny. EGiB to rejestr danych o nieruchomościach, w którym dane podmiotowe bazują na danych z ksiąg wieczystych i innych dokumentów prawnych. A zatem fakt, że działka wykazana w EGiB, która nie wypełnia definicji zawartej w § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków mówiącej, że cyt.: „działkę ewidencyjną stanowi ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu ewidencyjnego, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą granic działek ewidencyjnych”, nie determinuje faktu, że działka taka posiada nieuregulowany stan prawny, natomiast wskazuje na konieczność dokonania podziału hipotecznego (dostosowawczego) opartego o zapisy w księdze wieczystej.

Nie ulega wątpliwości, że ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości jest formą wywłaszczenia, którego wykorzystanie powinno mieć charakter wyjątkowy, z najwyższym poszanowaniem praw właściciela. Decyzja wydana na podstawie art. 124 ustawy UGN powinna wskazywać dokładnie zakres inwestycji na nieruchomości oraz zakres uszczuplenia władztwa właściciela, które z kolei nastąpić może tylko w zakresie niezbędnym do wykonania danej inwestycji. Prawidłowe określenie granic nieruchomości, jej właścicieli oraz zakresu ograniczenia nieruchomości ma również znaczenie w przypadku, gdyby w przyszłości doszło do konieczności ustalenia odszkodowania za szkody powstałe wskutek wykonania danej inwestycji.

Termin i forma  załatwienia sprawy:

• Zgodnie z art. 35 i art.36 Kodeksu postępowania administracyjnego.
• Złożenie niekompletnego wniosku powoduje wydłużenie terminu realizacji sprawy.
• Załatwienie sprawy następuje w formie decyzji administracyjnej.

Opłaty:

Wniosek, pełnomocnictwo, czynności urzędowe, decyzja administracyjna - nie podlega opłacie skarbowej.

Tryb odwoławczy:

Odwołanie do Wojewody Wielkopolskiego za pośrednictwem Starosty Ostrowskiego w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

Przed upływem terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się, na podstawie art. 127a kpa §1, prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję. Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna (art. 127a §2).

Dodatkowe informacje:

• Z wnioskiem może wystąpić organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, inna osoba lub jednostka organizacyjna realizująca cel publiczny określony w ustawie o gospodarce nieruchomościami.

• Wniosek powinien zawierać informacje określające:

• podstawę prawną wprost odnoszącą się do zamierzenia inwestycyjnego,

• oznaczenie nieruchomości z katastru nieruchomości wraz z podaniem oznaczeń z księgi wieczystej lub zbioru dokumentów,

• cel publiczny określony poprzez wskazanie charakteru i zakresu prac, do realizacji których nieruchomość jest niezbędna),

• obszar objęty ograniczeniem (graficznie przedstawiona powierzchnia ograniczenia),

• właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości (w przypadku gdy właściciel nie żyje – nalezy przedłożyć odpis aktu zgonu),

• zakres czynności, które zostaną wykonane na nieruchomości (opis działania, planowane prace, rodzaj użytego sprzęu, dojazd do miejsca inwestycji, itp.).

• Pełnomocnik dołącza do akt oryginał pełnomocnictwa bądź urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.

• Wydanie decyzji o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości o uzyskanie zgody na wykonanie prac, o których mowa w art. 124 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Rokowania przeprowadza osoba lub jednostka organizacyjna zamierzająca wystąpić z wnioskiem o ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, zgodnie z zasadami art.124 ust.3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który odwołuje się do przepisów art. 114 ust. 1 i 2 oraz art. 115. Zgodnie z art. 115 ust. 2 wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego następuje po bezskutecznym upływie dwumiesięcznego terminu do zawarcia umowy, o której mowa w art. 114 ust. 1, wyznaczonego na piśmie właścicielowi, użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, a także osobie, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe na tej nieruchomości.

• W przypadku ustalenia, że dana nieruchomość posiada nieuregulowany stan prawny w związku ze śmiercią właściciela, do wniosku należy dołączyć odpis aktu zgonu oraz dokument potwierdzający brak przeprowadzonego postępowania spadkowego.

• Mapa zagospodarowania terenu z wrysowanym przebiegiem inwestycji powinna być opatrzona pieczątką i podpisem osoby, która ją sporządziła.

• W przypadku urządzeń łączności publicznej decyzję wydaje się w uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej.

• Bez zbędnej zwłoki rozpatrywane są jedynie poprawnie złożone kompletne wnioski. Jeżeli wniosek zawiera braki formalne, do wnioskodawcy kierowane jest pismo o konieczności uzupełnienia wniosku. W przypadku nieuzupełnienia braków formalnych we wskazanym terminie wniosek pozostaje bez rozpoznania.

• Wszystkie załączniki muszą stanowić oryginały dokumentów, ich odpisy lub kopie potwierdzone za zgodność z oryginałem zgodnie z art. 76a §2 Kodeksu postępowania administracyjnego. W przypadku przedłożenia oryginałów dokumentów tut. organ po ich uwierzytelnieniu na wniosek wnioskodawcy odeśle je na wskazany adres.